اگر بزرگسالانی خلاق و با قوه تخیل می‌خواهیم باید از سالهای اولیه زندگی آنها برای این كار برنامه‌ریزی كنیم. ما كودكان را برای زندگی تربیت می‌كنیم و هر خصوصیتی را كه در این سن در آنان تشویق كنیم با آنان می‌ماند. اگر خلاقیت و قوه تخیل آنان را تشویق نكنیم كودكان به بزرگسالانی خلاق بدل نمی‌شوند. كار و فعالیت هنری كودكان در ایجاد فرصت‌هایی بمنظور ابراز خلاقیت اهمیت حیاتی دارد.
در نظر گرفتن تنوع وسایل و امكانات دار اتاق كودك به دلیل استفاده طولانی مدت از اهمیت بسیاری برخوردار است. كودكان به نقاشی و حجم‌سازی بسیار علاقه‌مندند و دوست دارند وسایلی را كه در اختیار دارند رنگی كنند، مثل نقاشی كردن روی دیوارهای اتاقشان. گاهی این مسئله باعث ایجاد اضطراب و نگرانی در خانواده‌ها می‌شود: اما باید دقت كرد كه كودكان را از انجام این كار نهی نكنیم و فضای لازم را برای انجام این كار برای او فراهم كنیم.
تحقیقات نمایانگر آن است كه هوش و استعداد، خلق‌وخو و شخصیت، قدرت‌ها و مهارت‌ها در سالهای اول زندگی شكل می‌گیرد. در مرحله بعدی، رشد انسان بیشتر در جهت كمی است تا كیفی. لذا هر قدر محیط زندگانی كودك غنی‌تر، سالم‌تر و آگاهانه‌تر باشد، هوش كودك بیشتر و رفتار او متعادل‌تر خواهد بود و در اینجا ضرورت استفاده از فضای كار و فعالیت مناسب كه كودك را به سمت و سویی مناسب سوق دهد، ضروری به نظر می‌رسد.
كودكان ظروف خالی نیستند. آنها عقاید و افكار و آرزوهای خود را برای آفریدن دارند. مسئولیت ما این است كه مهارت‌های فعلی كودكان و درك آنها را رشد دهیم و با ایجاد فرصت‌های تازه این مهارت‌ها را گسترده‌تر كنیم تا نگرش‌ها، مهارت‌ها و دانش آنها در زمینه تجارب گسترده و وسیع‌تر رشد كند.
برای كمك به كودكان در جهت نیل به خلاق‌ترین مرحله ممكن برای آنها كافی نیست مهارت‌ها را به آنها آموزش دهیم یا فرصت‌هایی برایشان به وجود آوریم تا استعدادهایشان را گسترش دهند. همچنین كافی نیست عادات خوب كاركردن را به آنها بیاموزیم. باید به آنها كمك كنیم تا نقاطی را كه علایق و مهارت‌هایشان منطبق می‌گردند یعنی محل تقاطع خلاقیت خود را تشخیص دهند.
در این محل قلمرو مهارت‌های كودك و مهارت‌های تفكر خلاق وی بر روی علایق درونی وی منطبق می‌شوند. این تركیب پرقدرتی است زیرا جایی است كه كودك به احتمال بسیار زیاد خلاق خواهد بود.
كودكان به فضای كافی برای كار كردن و منابع در دسترس نیاز دارند تا بتوانند از تجاربی كه به آنان ارائه می‌شود بیشترین بهره را ببرند. فضای خانه به دلیل مأنوس بودن محیط آن برای كودك، در او احساس امنیت ایجاد می‌كند. از این رو در نظر گرفتن فضایی جهت انجام كارهای هنری، امكان رشد و پرورش خلاقیت و در عین حال ایجاد انگیزه و اشتیاق در كودك را فراهم می‌آورد.
كودكانی كه دارای فضاها و وسایل شخصی هستند، كودكان تواناتر و با اعتماد به نفس بیشتری خواهند شد. آنها یاد می‌گیرند كه وسیله مربوط به خودشان است و آنها هستند كه از آن استفاده می‌كنند، پس می‌آموزند چطور با آن برخورد كنند و حتی چطور در حفظ و نگهداری آن بكوشند.
برای پرورش استعدادهای گوناگون كودك باید موقعیت‌های فراهم آورد تا امكان خلق تفكرات و تمایلات عینی میسر گردد.
وقتی كودك امكان نقاشی كردن در حالت‌های مختلف و دسترسی به انواع ابزارهای مورد نیاز خود را دارد می‌تواند بیش از هر چیز از نقاشی و دیگر فعالیت‌های هنری خود لذت ببرد.
نیاز خود شكوفایی در زبان هنری كودك خود را نشان می‌دهد. نیاز به دانستن و تجربه كردن كودك نیز در این مرتبه است. نیاز به فضای كار هنری بیشتر در نیازهای چهارم و پنجم كودكان می‌گنجد و نقش بسیار مهمی در این میان دارد.
رشد ذهنی كودك مراحل چندی را به شرح ذیل طی می‌كند:
1- دوره نمایشی كه چند ماه پس از تولد آغاز می‌شود و تا 4 سالگی ادامه پیدا می‌كند. در این دوره كودك منظور خود را از طریق نمادهایی مانند بازی و نقاشی بیان می‌كند.
2- دوره تفكر مشهودی: 4 تا 7 سالگی، كه در این دوره خود كودك از طریق حواس با محیط ارتباط برقرار می‌كند و به سرگرمی‌های ملموس می‌پردازد.
3- مرحله آمادگی: 7 تا 12 سالگی، این مرحله به نام دوره ملموس نیز خوانده می‌شود؛ یعنی دانسته‌های كودك در این سن بیشتر از طریق كاربرد و استفاده از وسایل كمك آموزشی صورت می‌گیرد.
4- دوره تفكر منطقی: 11 سالگی به بعد، در این مرحله كودك از لحاظ رشد ذهنی به مرحله‌ای رسیده است كه می‌تواند رویدادها را بدون استفاده از وسایل آموزشی تجزیه و تحلیل كند.
پیرو مطالبی که عنوان شد از ابتدای مهرماه تاکنون کیلیپ‌های آموزشی ده ثانیه‌ای برای ساخت کاردستی در کانال اطلاع‌رسانی دبستان ارسال شده و دانش اموزان آثار هنری‌شان را به دبستان ارائه نموده‌اند و از ایشان تقدیر شده است که اهدای کارت امتیاز و تقدیر از این دانش آموزان خود باعث افزایش اعتماد به نفس ، خود باوری و شکوفایی استعدادهاست.
عاطفه غفوری – معاون آموزشی دبستان امید شعبه 5
